Cataplana / Kataplana

Cataplana is the name of a meal and also traditional dish in which it is prepared. It is typical for Portuguese cuisine. It has its roots back in the medieval times. I would say that it's a kind of a medieval pressure cooker. You can prepare in it all sorts of foods: vegetable, meat, fish. But the most common is the sea food. That's how we were introduced to it for the first time in Lisbon. We were intrigued by the unknown word in the menu so we asked the waiter. He brought us really pretty, copper dish and explained that this is the cataplana. When the food was served an amazing aroma spread. It is one the advantages of serving meals in cataplana. Today I have prepared a cataplana with cod. The proportions are not that important. 

About 1kg of cod (I used the sirloin but a fillet without the skin will be also fine.)  

2 large onions, cut into thick slices

4 ripe tomatoes, cut into thick slices

1 large, green paprika, cut like onions

6 pieces of small potatoes 

(the best ones are with a kind of floury consistency), sliced like above

Chopped parsley

2 garlic cloves, cut into thin slices 

1 chill paprika, finely chopped

100ml dry, white wine

Olive oil, salt, pepper

Pour a table spoon of olive oil on the bottom of cataplana and arrange in the following order: tomatoes, onion, paprika, potatoes, chill, garlic. Add salt, pepper and wine. Close the dish and put in the oven preheated to 240 C degrees. Leave it for an hour. Next, carefully take out the dish, open and put the sliced fish on top. Add parsley, olive oil and small amount of salt. Next close the dish and cook for the next 25 mins. This potions serves easily 4 hungry people. Serve with white wheat bread and the same wine as you used for cooking. 

Kataplana lub oryginalnie cataplana to jednocześnie nazwa dania i garnka w którym się to danie przygotowuje.

Danie i garnek typowe są dla kuchni portugalskiej. Jedno i drugie ma starą, bo aż średniowieczną tradycję. Ryzykując trochę prawdziwość stwierdzenia, powiedziałabym, że to rodzaj średniowiecznego szybkowaru.

W kataplanie przygotować można właściwie dania każdego rodzaju, warzywne, mięsne, rybne ale najbardziej rozpowszechniona jest „seafood cataplana”. Właśnie taką potrawę jedliśmy po raz pierwszy w Lizbonie. Zaciekawiło nas nieznane słowo w menu i przepytaliśmy kelnera na tę okoliczność. On przyniósł i pokazał nam bardzo ładne miedziane naczynie. Objaśnił, że to właśnie cataplana, że to co w niej dla nas przygotują zależy od nas i będzie nosić taką samą nazwę jak naczynie. Wybraliśmy owoce morza. Przyniesiono gotową potrawę i otworzono górną część naczynia na stoliku pomocniczym, rozszedł się niesamowity zapach potrawy. To jedna z wielu zalet tak przygotowywanego dania. Podobno zamiast cataplany użyć można żeliwnego garnka z dobrze dopasowaną pokrywką, myślę że to powinno dać podobny efekt.

Ja przygotowałam dzisiaj kataplanę z dorszem. Proporcje nie są bardzo istotne.

Dorsz ok. 1kg, użyłam polędwicy z dorsza, ale równie dobre będą filety bez skóry

2 duże cebule, pokrojone w talarki, dość grubo

4 dojrzałe pomidory, pokrojone jak cebula

1 duża zielona papryka, pokrojona jak wyżej

6 sztuk małych, mącznych ziemniaków, pokrojonych jak reszta

Pęczek zielonej pietruszki, posiekanej

2 ząbki czosnku, cieniutko pokrojone w plasterki

1 papryczka chilli, drobno posiekana

100ml wytrawnego białego wina

Oliwa, pieprz, sól

Na dno kataplany wylewamy łyżkę oliwy i układamy wg kolejności: pomidory, cebulę, paprykę, ziemniaki, chilli, czosnek, solimy, dodajemy pieprz i wino.

Zamykamy naczynie i wstawiamy do piekarnika nagrzanego do 240stC na 60min.

Po tym czasie ostrożnie wyjmujemy naczynie, otwieramy i na wierzch potrawy kładziemy pokrojone filety z ryby, posypujemy pietruszką, skrapiamy oliwą, odrobinę solimy. Zamykamy kataplanę i wstawiamy do piekarnika na dalsze 25min.

Nie muszę dodawać, że jest to ilość na cztery głodne osoby.

Podajemy z białym, pszennym pieczywem i winem, tym samym, którego użyliśmy do potrawy.